Yazan:
Aile Danışmanı Esra Çalışkan
Aile ve Çocuk Ergen Terapisi
Kişiler günlük yaşantılarında çeşitli problemlerle, çözülmesi gereken sorunlarla karşılaşmaktadır. Bu problemlerden bir tanesi de ilişkilerde yaşanan sorunlardır. Kişiler ailelerindeki bireylerle, romantik ilişki yaşamakta olduğu kişilerle, çalışma hayatındaki veya okul yaşantısındaki kişilerle, komşularıyla, arkadaşlarıyla sürekli olarak ilişki içerisinde bulunmaktadır. İlişki içerisinde bulunan kişilerin kültürel kimlikleri, değerleri, fikir ve inançları, sosyal rolleri, ihtiyaçları birbirilerinden farklı olabilmektedir. Bunlara ek olarak kişiler iletişim becerileri açısından da farklılık göstermektedir.
Kişilerarasındaki farklılıkların olduğu durumlarda yaşanan anlaşmazlıklar ve sorunlar genel olarak çatışma olarak adlandırılmaktadır. Çatışmalar ilişkilerde olumsuz durumları ifade ediyor gibi gözükse de sorunların uygun tekniklerle çözüm aşamasına ulaştırılması, problem çözme becerilerinden faydalanmak, çeşitli iletişim becerilerini öğrenmek ve uygulamak ilişkilerin ve dolayısıyla kişilerin olumlu yönde gelişim göstermesine fırsat tanımaktadır.
AMC Entertainment sparks calls for scrutiny
Çatışmanın Olumlu Yönleri
Sosyal hayatın her alanında yaşanan gelişimlerle birlikte kişiler arasındaki farklılıklar artmaktadır bu da kişiler arasındaki çatışmaların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Çatışmaların var olması genel olarak kişilerin huzursuz oldukları durumlar olarak bilinmektedir. Ancak kişiler arasında yaşanan bu çatışmaların sosyal ve kişisel değişim ve gelişim işlevi bulunmaktadır ve her zaman olumsuz bir durum olarak ele alınmamaktadır.
Çatışmalar kişilerarasında yaşanan ilişkilerin gelişimini destekleyerek yeni düşüncelerin ortaya çıkışına ve kişilerin daha yapıcı olmalarına katkıda bulunmaktadır. Buna ek olarak çatışmalar, kişilerin daha pozitif olmalarını sağlayarak iş performanslarının ve yaratıcılıklarının artması konusunda da yardımcı olmaktadır. Sorunların ele alınış biçimleri ve sorunların giderilmesine yönelik uygulanan yapıcı çözümler çatışmaların olumlu yönlerinin hayata geçirilmesine yardımcı olmaktadır.
Çatışmaların Çözümünde Kullanılan Yöntemler
Çatışmaların çözümünde kullanılan üç farklı yöntem bulunmaktadır. Kişilerin bu yöntemlerin olumlu ve olumsuz yönlerinin bilincinde olması ve çözüm için uygun tekniği seçmeleri gerekmektedir.
- Kazan – kaybet yöntemi: Sorunun veya çatışmanın çözümünde kişi kendi kazanmak istemektedir. Karşı tarafın ihtiyaçları ve beklentileri önemsenmemektedir ve sürekli kazanan taraf olmak için güce ve saldırgan davranışlara başvurulmaktadır. Açık bir iletişimin olmadığı bu yöntemi ilişkilerinde kendi ihtiyaçlarını ön planda tutan kişiler benimsemektedir.
- Kaybet – kazan yöntemi: Sorunun çözümünde kişi kendi gereksinimlerini karşılamayarak karşısındaki kişinin ihtiyaçlarına ve beklentilerine uygun olarak davranmaktadır. Pasif ve boyun eğen davranışlara sahip kişilerin kullandıkları yöntemdir.
- Kazan – kazan yöntemi: Sorunun çözümünde her iki tarafın gereksinimlerinin karşılanması ön plandadır. Bu yöntemde güç kullanılmasına gerek duyulmamaktadır ve sorunun çözümü iki tarafın isteklerine, düşüncelerine uygun şekilde belirlenmektedir. İlişkilere bakış açısı biz olan kişilerin benimsediği bir yöntemdir. Bu yaklaşımda problem çözme becerilerinden yararlanılmaktadır.
İlişkilerde Problem Çözme Adımları
Kişilerarasında yaşanan sorunların çözüme ulaştırılması birçok faktöre bağlı olarak değişmektedir. Sorunun hangi ilişkide yaşandığı, bu ilişkideki roller, sorunu yaşayan kişiler arasındaki kültürel farklar, kişilerin entelektüel birikimleri, kişilerin karakterlerindeki farklılıkların bilincinde olunması sorunun çözümü aşamasında yardımcı olacaktır. Kişilerin karşılıklı olarak ihtiyaçlarının ve beklentilerinin karşılanmasında ve çözüme ulaşma sürecinde her iki tarafın da düşüncelerine uygun seçeneklerin belirlenmesinde etkili olan problem çözme adımları altı adımdan oluşmaktadır.
- Sorunun Tanımlanması
Problemin tanımlanması için problemin kişiler tarafından sahiplenilmesi ve somut olarak ifade edilmesi gerekmektedir. Kişiler yaşadıkları sorunlar karşısında hissettikleri duyguları ve probleme ait düşüncelerini net olarak belirlemelidir.
- Soruna Sebep Olan Nedenlerin Bulunması
Problemlerin kaynaklarının net olarak ortaya çıkartılması sorunu çözüme ulaştıracak önemli faktörlerden bir tanesidir. Problemin kaynağının belirlenmesi için durumun neden problem olduğu anlaşılmaya çalışılmalı ve sorunun yaşanmasında kişinin kendisinin, karşısındakinin veya çevrenin etkisinin olup olmadığı ile ilgili yanıtlar bulunmalıdır.
- Hedeflerin Belirlenmesi
Sorunun çözüme ulaşması için belirlenen hedefler net, somut ve uygulanabilir bir şekilde belirlenmelidir.
- Çözüm Arama
Çözümle ilgili seçeneklerin belirlenmesi, seçeneklerin değerlendirilmesi ve uygun olan seçeneğin seçilmesi gerekmektedir.
- Uygulama
Sorunun çözümüne ait uygun seçeneğin uygulamaya konmasıdır. Bu aşamada sabırlı olunmalı, değişimlerden kaynaklanabilecek yeni duyguların ve davranışların ortaya çıkabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
- Değerlendirme
Sorunun belirlenmesinden çözümlerin uygulanmasına kadar olan süreç değerlendirilmelidir. Çözüme ulaşmak konusunda uygulanan seçeneklerin sorunun çözümünde etkili olup olmadığı anlaşılmalıdır. Sonuçların olumlu yönlerinin ve olumsuz yönlerinin kişiler tarafından belirlenmesi gerekmektedir.
İletişim Becerileri ve Ben Dili
Kişilerin karşılıklı saygı içerisinde ilişkilerini devam ettirmesi ile kişiler daha mutlu ve huzurlu ilişkilere sahip olmaktadır, bu sayede de kişilerarası ilişkiler olumlu yönde gelişim göstermektedir. Çatışmaların çözümünde kullanılan teknikler ve problem çözme becerileri sorunların çözümünde farklı yöntemler sunmaktadır. Kişilerin sağlıklı ilişkilere sahip olabilmesinde diğer önemli faktör de iletişim becerilerini etkin bir şekilde kullanabilmesidir. Kişilerin birbirlerini önyargısız bir şekilde dinlemesi ve anlamaya çalışması, empati kurabilmesi, hislerini ve düşüncelerini doğru bir şekilde ifade edebilmesi, ilişkilerde yaşanacak sorunların çözümünde yardımcı olacak becerilerdir.
İletişim bozukluklarının en aza indirgenmesini sağlayacak diğer bir unsur da sen dili yerine ben dilinin kullanılmasıdır. İletişim esnasında ben dilinin kullanılması kişilerin birbirilerini suçlamadan empati kurarak iletişim içerisinde olmalarını sağlamaktadır. İletişimde ve sorunların çözüm sürecinde ben dilinin sakinleştirici ve güven verici özelliğinden yararlanmak kişiler arasındaki iletişimi güçlendirmektedir. Ben dilinin kullanılması, ilişki içerisindeki kişilerin özgüvenlerini zedelemeden ve yoğun öfke duygularıyla baş etmesine sebep olmadan sorunların sakinlik içerisinde çözülmesine yardımcı olmaktadır.
Kaynakça
- Çam, O., Akgün, E. (2007). Kişilerarası iletişimde çatışma ve çatışma yönetimi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 23(2), 207-221.
