Konversiyon Bozukluğu Nedir?
Freud ve Breur ilk kez konversiyon terimini kullanarak, bastırılmış bir düşüncenin bedensel belirtiye dönüşmesi olarak bu terimi açıklamışlardır. Modern psikiyatrik tanı sınıflandırma sistemlerine göre konversiyon bozukluğu, psikolojik çatışmaya eşlik eden bir ya da daha fazla nörolojik belirti ile belirli, fiziksel bozukluğu düşündürecek şekilde işlevsellikte kayıplara yol açacak bir bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Yani, çeşitli ruhsal sıkıntıların (korku, utanç, üzüntü, öfke) bedensel sorunlara (bayılma, felç, konuşamama, güçsüzlük, duyu kaybı vb) dönüşmesi anlamına gelir.
Konversiyon Bozukluğu Risk Faktörleri Nelerdir?
Risk faktörlerine bakıldığı zaman, düşük eğitim düzeyi, düşük zekâ düzeyi, düşük sosyo-ekonomik koşullar ve yetersiz iç görü bu faktörler arasında gösterilmektedir. Bu hastalarda yapılan tüm inceleme ve tetkiklere rağmen bu belirtilere sebep olabilecek bir bedensel hastalık bulunamaz. Konversiyon bozukluk genelde kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla görülmektedir. Sıklıkla ergenlik ve gençlik dönemlerinde ortaya çıkmaktadır ve çok nadiren de olsa çocuklarda da görülebilir.
Konversiyon Bozukluğu Neden Olur?
Konversiyon bozukluğunun temel nedeninin kişinin bilinçaltında yatan duygusal çatışmaları, hayatında getirdiği stresle boğuşması, diğer zihinsel bozukluklar ve depresyon olduğu düşünülmektedir. Konversiyon bozukluğu, baş edilmesi güç stres durumuna ve yaşanan ruhsal çatışmaya verilen bir savunma tepkisi olarak ortaya çıkar. Yani, bir takım ruhsal zorlanmalar karşısında bazı bireylerin tepki verme biçimi olarak adlandırılır. Kişinin başa çıkamadığı sorunlar, çevresel olaylar (ailevi sorunlar, aşırı korku, aşırı pişmanlık, şiddete maruz kalma, endişe, suçluluk durumu) gibi bir takım zorluklara maruz kalındığında kişinin bu durumlara verdiği tepki biçimidir.
Konversiyon Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
- Konuşmada zorluk çekme
- Kol ve bacaklarda felç
- Yutkunmada zorluk
- Kasılmalar
- Dokunma duyusunda hissizlik
- Koordinasyon ve denge bozukluğu
- Yürümede zorluk
- Acı hissinin kaybı
- Kasılmalar
- Halüsinasyonlar
- Bulanık görüş, çift görme veya körlük
- Sağırlık
Konversiyon Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Olumsuz bir öngörücü etmen olarak ise eşlik eden diğer psikiyatrik veya tıbbi bir bozukluğun olması gösterilmektedir. Hastaların %25-50’sinde daha sonradan meydana gelen nörolojik veya psikiyatri dışı tıbbi bir hastalık görülmektedir. Konversiyon belirtilerinin bireylerin içinde bulundukları toplum ve kültürün etkisiyle şekillendiğine ilişkin sosyokültürel görüşler sunulmuştur. Duyguların sözel bir şekilde ifade etmede toplumca sıkıntı yaşandığı ve kısıtlandığı durumlarda belirtiler ortaya çıkarak sözsüz bir iletişim aracı olarak kullanılmaktadırlar.
Bu şekilde baskılanmış olan duygular, konversiyon belirtileri şeklinde dibe vurularak, konversiyon bir tür kendini ifade etme biçimi olarak kullanılabilmektedir. Bu bozukluğun tedavisinde klinisyenlerin psikiyatrik komorbidite olasılığının farkında olmaları son derece önem taşır. Mesela, konversiyon bozukluğuna sahip olan hastaların ortalama üçte birinde büyük majör depresyon da görülür. Depresyonun başarılı bir biçimde kontrol altına alınıp tedavi edilmesi, konversiyon reaksiyonunun altını çizen birincil kazancın yok edilmesi göz önüne alındığında, konversiyon bozukluğunda düzelmeye veya çözünürlüğün meydana çıkmasına neden olabilir. Çoğunlukla karmaşık belirtiler ve nedenlerin bulunduğu durumlarda, fizyoterapi, psikoterapi, farmakoterapi, ve gerekli görüldüğünde bir sosyal hizmet uzmanının yardımı ile tedavi süreci izlenebilir.